---

Կարգաւորութիւն հասարակաց աղօթից Իններորդի ժամուն,
որ կատարի ի դէմս Որդւոյն Աստուծոյ, այլ եւ մահուանն եւ բանական հոգւոյն աւանդմանն


Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն:

Հա՛յր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն Քո: Եկեսցէ արքայութիւն Քո: Եղիցին կամք Քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տո՛ւր մեզ այսօր: Եւ թո՛ղ մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի՛ տանիր զմեզ ի փորձութիւն: Այլ փրկեա՛ զմեզ ի չարէ: Զի Քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն:

Օրհնեալ Որդիդ Սուրբ՝ Աստուած ճշմարիտ. ամէն:

ՍԱՂՄՈՍ Ծ
Ողորմեա՛ ինձ, Աստուա՛ծ, ըստ մեծի ողորմութեան Քում, ըստ բազում գթութեան Քում քաւեա՛ զանօրէնութիւնս իմ:
Առաւե՛լ լուա զիս յանօրէնութենէ իմմէ եւ ի մեղաց իմոց սո՛ւրբ արա զիս:
Զանօրէնութիւնս իմ ես ինձէն գիտեմ, եւ մեղք իմ առաջի իմ են յամենայն ժամ:
Քեզ միայն մեղայ, Տէ՛ր, եւ չար առաջի Քո արարի,
Որպէս արդար եղիցիս ի բանս Քո եւ յաղթող ի դատել Քեզ:
Անօրէնութեամբ յղացաւ եւ ի մեղս ծնաւ զիս մայր իմ:
Դու, Տէ՛ր, զճշմարտութիւն սիրեցեր, զանյայտս եւ զծածկեալս իմաստութեամբ Քով յայտնեցեր ինձ:
Ցօղեա՛ յիս մշտկաւ, եւ սուրբ եղէց, լուա՛, եւ քան զձիւն սպիտակ եղէց:
Լսելի՛ արա ինձ զցնծութիւն եւ զուրախութիւն, եւ ցնծասցեն ոսկերք իմ տառապեալք:
Դարձո՛ զերեսս Քո ի մեղաց իմոց եւ զամենայն անօրէնութիւնս իմ քաւեա՛ յինէն:
Սիրտ սուրբ հաստատեա՛ յիս, Աստուա՛ծ, եւ հոգի ուղիղ նորոգեա՛ ի փորի իմում:
Մի՛ ընկենուր զիս, Տէ՛ր, յերեսաց Քոց եւ զՀոգի Քո Սուրբ մի՛ հաներ յինէն:
Տո՛ւր ինձ ցնծութիւն փրկութեան Քո եւ հոգւով պետութեան Քո հաստատեա՛ զիս:
Ուսուցից անօրինաց զճանապարհս Քո, եւ ամպարիշտք առ Քեզ դարձցին:
Փրկեա՛ զիս յարենէ, Աստուա՛ծ, Աստուա՛ծ փրկութեան իմոյ. ցնծասցէ լեզու իմ յարդարութեան Քում:
Տէ՛ր, եթէ զշրթունս իմ բանաս, բերան իմ երգեսցէ զօրհնութիւնս Քո:
Թէ կամեցեալ էիր, պատարագս մատուցանէաք, բայց Դու ընդ ողջակէզս իսկ ոչ հաճեցար:
Պատարագ Աստուծոյ՝ հոգի խոնարհ. զսիրտ սուրբ եւ զհոգի խոնարհ Աստուած ոչ արհամարհէ:
Բարի՛ արա, Տէ՛ր, կամօք Քովք Սիոնի, եւ շինեսցին պարիսպքն Երուսաղեմի:
Յայնժամ հաճեսցիս ընդ պատարագս արդարութեան, ուխտից պատարագս հանցեն ի սեղան Քո զուարակս:

Փա՜ռք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:


ԵՐԳ ԻՆՆԵՐՈՐԴԻ ԺԱՄՈՒՆ

Չարչարակցեալ Քեզ տիւ լուսոյ՝
Երեք ժամու խաւարելոյ,
Պայծառացեալ յիններորդին՝
Ի տիպ լրման մահու ստուերին.
Ջա՛հդ լուսոյ մեծապայծառ,
Աւանդեցեր զհոգիդ առ Հայր.
Ռահիւ կցորդ Քեզ ի յերկինս
Զմեզ ուղղեա՛ Հոգւով Քոյին:

Սանդարամետք սարսեցին,
Զկապեալ հոգիսն արձակեցին,
Վէմք ի Վիմէդ պատառեցան,
Ի տապանաց մեռեալք յարեան.
Տարերք երկրի տատանէին,
Եւ աշխարհի սիւնք դողային.
Րամեալքս առ Քեզ պաղատեսցուք,
Զի ընդ արդարսն դասեսցուք:

Ցուցեր յայնժամ սքանչելիս,
Եւ այժմ մեզ ողորմեսցիս.
Ւիւծեալ բնութիւնս Քեւ ողջացաւ,
Շնորհեա՛ եւ մեզ լինել անցաւ.
Փոխան մահու Քո կենարար
Կեցո՛ զմեզ, Տէ՛ր բարերար.
Քեզ պաղատիմք ըստ աւազակին.
Յիշեա՛ զմեզ յօրն ահագին:


ՄԱՂԹԱՆՔ
Յամենայն ժամու աղաչանք իմ այս են. ի մեղաց իմոց սո՛ւրբ արա զիս, Տէ՛ր, եւ յօտարէն պահեա՛ զծառայս Քո, մարդասէ՛ր Տէր:
Եւ եւս խաղաղութեան զՏէր աղաչեսցուք. ընկա՛լ, կեցո՛ եւ ողորմեա՛:
Օրհնութի՜ւն եւ փա՜ռք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՔԱՐՈԶ
Աղաչեսցուք զկենսատու Փրկիչն մեր Քրիստոս, որ կամաւոր խաչելութեամբն Իւրով զարարածս փրկեաց եւ հեղմամբ արեան Իւրոյ զթողութիւն շնորհեաց յուսացելոց Իւրոց:
Ամենակալ Տէր Աստուա՛ծ մեր, կեցո՛ եւ ողորմեա՛:

ԱՂՕԹՔ
Անկեալ առաջի Քո, բարերար եւ բազումողո՛րմ Աստուած, աղաչեմք ամենայն սրտիւք մերովք եւ խնդրեմք զգթութիւն ի Քէն, որպէս խոստացար ծառայից Քոց եւ ասացեր. «Զամենայն, զոր ինչ խնդրիցէք հաւատով յանուն Որդւոյ ի Հօրէ, տացի ձեզ»: Շնորհեա՛ եւ այժմ հաւատացելոցս ի Քեզ եւ կատարեա՛ ի բարի զխնդրուածս մեր, զի ի Քեզ եմք ապաւինեալ: Եւ Քո առատ ողորմութեամբդ մխիթարեա՛ զմեզ ի կեանս յայսոսիկ եւ առաջնորդեալ հասո՛ յանճառ երկնից արքայութիւնդ ի փառաբանութիւն եւ ի պատիւ Ամենասուրբ Երրորդութեանդ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

Ի Սարկաւագ վարդապետէն ասացեալ
Յիշեա՛, Տէ՛ր, զպաշտօնեայս Քո, զծնողսն մեր, զվարդապետս, զեղբարս, զընկերս, զկերակրողս, զուխտաւորս, զճանապարհորդս, զհանգուցիչս, զվաստակաւորս, զխոստովանողս, զապաշխարողս, զգերիս, զհիւանդս, զնեղեալս, զիշխանս, զչարարարս, զբարերարս, զթշնամիս, զատելիս եւ որք պատուիրեցին մեզ հաւատով:

Յիշեա՛, Տէ՛ր, եւ ողորմեա՛:

Բարերար եւ բազումողո՛րմ Աստուած, Քո անմոռաց գիտութեամբդ եւ անբաւ մարդասիրութեամբդ յիշեա՛ զամենայն հաւատացեալս ի Քեզ եւ ողորմեա՛ ամենեցուն: Օգնեա՛ եւ փրկեա՛ յիւրաքանչիւր վտանգից եւ ի փորձութեանց: Արժանաւորեա՛ գոհութեամբ փառաւորել զՀայր եւ զՈրդի եւ զՍուրբ Հոգիդ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՍԱՂՄՈՍ ՃԺԴ
Սիրեցի, զի լուիցէ Տէր զձայն աղօթից իմոց:
Զի խոնարհեցոյց զունկն Իւր առ իս, եւ ես յաւուրս իմ կարդացի առ Նա:
Շրջեցան զինեւ երկունք մահու, եւ վիշտք դժոխոց գտին զիս:
Զնեղութիւն եւ զանձկութիւն գտի, եւ զանուն Տեառն կարդացի:
Ո՛ Տէր, փրկեա՛ զանձն իմ. ողորմած եւ արդար է Տէր Աստուած մեր:
Ողորմի եւ պահէ զտղայս Տէր. ես խոնարհ եղէ, եւ Տէր կեցոյց զիս:
Դա՛րձ, ա՛նձն իմ, ի հանգիստ քո, զի Տէր օգնեաց քեզ:
Փրկեաց զանձն իմ ի մահուանէ, զաչս իմ՝ յարտասուաց եւ զոտս իմ՝ ի գայթակղութենէ:
Հաճոյ եղէց առաջի Տեառն յերկրին կենդանեաց:

ՍԱՂՄՈՍ ՃԺԵ
Հաւատացի, զոր եւ խօսեցայ, եւ ես խոնարհ եղէ յոյժ:
Ես ասացի ի զարմանալ իմում, թէ ամենայն մարդ սուտ է:
Զի՞նչ տաց տրիտուր Տեառն ընդ ամենայնի, զոր եւ ետ ինձ:
Զբաժակ փրկութեան ընկալայց եւ զանուն Տեառն կարդացից:
Զաղօթս իմ Տեառն տաց առաջի ամենայն ժողովրդեան Նորա:
Պատուական է առաջի Տեառն մահ սրբոց Իւրոց:
Ո՜ Տէր, ես ծառայ Քո եմ, ծառայ եւ որդի աղախնոյ Քո:
Հատեր զկապանս իմ. Քեզ մատուցից պատարագ օրհնութեան եւ զանուն Տեառն կարդացից:
Զաղօթս իմ Տեառն տաց առաջի ամենայն ժողովրդեան Նորա, ի գաւիթս տան Տեառն եւ ի մէջ քո, Երուսաղէ՛մ:

ՍԱՂՄՈՍ ՃԺԶ
Օրհնեցէ՛ք զՏէր, ամենա՛յն ազինք, գովեցէ՛ք զՆա, ամենա՛յն ժողովուրդք:
Զօրասցի ողորմութիւն Նորա ի վերայ մեր, եւ ճշմարտութիւն Տեառն մնասցէ յաւիտեան:

Փա՜ռք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՇԱՐԱԿԱՆ ՀԱՆԳՍՏԵԱՆ

(Ողր. Հանգստեան ակ.)

Արարի՛չ Աստուած եւ Ստեղծի՛չ ազգի մարդկան, մի՛ անտես առներ զննջեցեալսն մեր, այլ հանգո՛ զհոգիս նոցա ընդ սուրբս Քո։
Որդի՛դ Միածին, Յարութի՛ւն տիեզերաց, մի՛ անտես առներ զննջեցեալսն մեր, այլ հանգո՛ զհոգիս նոցա ընդ սուրբս Քո։
Հոգի՛դ ճշմարիտ, Մխիթարի՛չ սգաւորաց, մի՛ անտես առներ զննջեցեալսն մեր, այլ հանգո՛ զհոգիս նոցա ընդ սուրբս Քո։

(Աւագ օրհ. ակ. Զ., 3-րդ տուն)

Հոգւոյն զքեւ հովանացեալ միայն սրբուհի՛, ծնար զԲանն Աստուած՝ զանճառելւոյ Հօր ծնունդ, եւ յայտնեցաւ միութիւն Երրորդութեանն:

ՄԱՂԹԱՆՔ
Հոգւոցն հանգուցելոց, Քրիստո՛ս Աստուած, արա՛ հանգիստ եւ ողորմութիւն եւ մեզ՝ մեղաւորացս, շնորհեա՛ զթողութիւն յանցանաց:

ՔԱՐՈԶ
Եւ եւս խաղաղութեան զՏէր աղաչեսցուք:
Վասն հանգուցեալ հոգւոցն աղաչեսցուք զՓրկիչն մեր Քրիստոս, զի զնոսա ընդ արդարսն դասեսցէ եւ զմեզ կեցուսցէ շնորհիւ ողորմութեան Իւրոյ:
Ամենակալ Տէր Աստուա՛ծ մեր, կեցո՛ եւ ողորմեա՛:

ԱՂՕԹՔ
Տէ՛ր, ողորմեա՛, Տէ՛ր, ողորմեա՛, Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Քրիստոս Որդի՛ Աստուծոյ, անոխակա՛լ եւ բարեգո՛ւթ, գթա՛ Քո արարչական սիրովդ ի հոգիս հանգուցեալ ծառայից Քոց: Յիշեա՛ յաւուր մեծի գալստեան արքայութեան Քո: Արա՛ արժանի ողորմութեան, քաւութեան եւ թողութեան մեղաց: Դասաւորեալ պայծառացո՛ ընդ սուրբս Քո յաջակողմեան դասուն, զի Դու ես Տէր եւ Արարիչ ամենեցուն, Դատաւոր կենդանեաց եւ մեռելոց. եւ Քեզ վայել է փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն:

Հա՛յր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն Քո: Եկեսցէ արքայութիւն Քո: Եղիցին կամք Քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տո՛ւր մեզ այսօր: Եւ թո՛ղ մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի՛ տանիր զմեզ ի փորձութիւն: Այլ փրկեա՛ զմեզ ի չարէ: Զի Քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն:

ՄԱՂԹԱՆՔ
Զսաղմոսերգութիւնս եւ զաղաչանս ընկալցի մարդասէրն Աստուած ի հաճոյս բարերար կամաց Իւրոց, մեր մեղացն եւ մեր բազում յանցանացն թողութիւն շնորհեսցէ, ի չարեաց փրկեսցէ, ի մեղաց պահեսցէ. եւ Նմա՝ փա՜ռք յաւիտեանս. ամէն:

Օրհնեալ թագաւորութիւն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՃԱՇՈՒ ԺԱՄԱՄՈՒՏ
Ահաւոր եւ սքանչելի է խորհուրդ փրկութեան մերոյ, որ անսկիզբն ի Հօրէ անճառաբար մարմնացաւ ի Կուսէն, խաչի համբերելով եւ կամաւոր մահուամբն Իւրով զկենդանութեան մեզ պարգեւեաց շնորհս:
Քանզի յարեաւ ի մեռելոց Քրիստոս Աստուած յաւիտենից, Արարիչ եւ Յարութիւն ազգի մարդկան, զՈր օրհնեն անդադար զինուորութիւնք հրեշտակաց եւ ամենայն զուարթունք երկնից, ընդ որս գոչելով՝ ասեմք. «Փա՜ռք սոսկալի յարութեան Քո, Տէ՛ր»:

Եւ եւս խաղաղութեան զՏէր աղաչեսցուք. ընկա՛լ, կեցո՛ եւ ողորմեա՛:
Օրհնութի՜ւն եւ փա՜ռք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՃԱՇՈՒ ՓՈԽ

ՍԱՂՄՈՍ ՃԽԷ
Գովեա՛, Երուսաղէ՛մ, զՏէր:
Եւ օրհնեա՛ զԱստուած քո, Սիո՛ն:
Զի զօրացոյց զնիգս դրանց քոց եւ օրհնեաց զորդիս քո ի քեզ:
Ո եդ զսահմանս քո ի խաղաղութիւն, պարարտութեամբ ցորենոյ լցոյց զքեզ:
Առաքէ զբան Իւր յերկիր, վաղվաղ ընթանան պատգամք Նորա:
Դնէ զձիւն որպէս զասր եւ զմէգ որպէս փոշի ցանեաց:
Արկանէ զսառն որպէս պատառս. առաջի ցրտոյ Նորա ո՞ կարէ կալ:
Առաքէ զբան Իւր եւ հալէ զնոսա. շնչեսցեն հողմք, եւ գնասցեն ջուրք:
Պատմէ զբան Իւր Յակոբայ, զարդարութիւն եւ զիրաւունս՝ Իսրայելի:
Ոչ այսպէս արար ամենայն ազգաց Տէր եւ զդատաստանս Իւր ոչ յայտնեաց նոցա:

Փա՜ռք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՃԱՇՈՒ ՇԱՐԱԿԱՆ

(Ճշւ. Յարութեան ակ.)

Թագաւորեաց Աստուած ի վերայ հեթանոսաց եւ լուսազարդեալ պայծառացոյց սուրբ զԵկեղեցի. ժողովո՛ւրդք, զՔրիստոս բարեբանեցէ՛ք:
Զգեցաւ Տէր զօրութիւն, ընդ մէջ Իւր էած, քանզի շիջոյց զխայթոց մահու խաչիւն Իւրով սրբով. ժողովո՛ւրդք, զՔրիստոս բարեբանեցէ՛ք:
Յարեաւ Աստուած, եւ տիեզերք ամենայն նորափետուր զարդարեցան, եւ մանկունք հաղորդեցան մարմնոյ եւ արեան Կենարարին. ժողովո՛ւրդք, զՔրիստոս բարեբանեցէ՛ք:

ԵՐԵՔՍՐԲԵԱՆ
Սուրբ Աստուա՛ծ, սուրբ եւ հզօր, սուրբ եւ անմահ, որ յարեար ի մեռելոց. ողորմեա՛ մեզ:
(Երիցս կրկնեա՛)

ՔԱՐՈԶ
Եւ եւս խաղաղութեան զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Վասն խաղաղութեան ամենայն աշխարհի եւ հաստատութեան սրբոյ Եկեղեցւոյ զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Վասն ամենայն սուրբ եւ ուղղափառ եպիսկոպոսաց զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Վասն հայրապետին մերոյ տեառն (այս անուն) կենաց եւ փրկութեան հոգւոյ նորին զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Վասն վարդապետաց, քահանայից, սարկաւագաց, դպրաց եւ ամենայն ուխտի մանկանց Եկեղեցւոյ զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Վասն բարեպաշտ թագաւորաց եւ աստուածասէր իշխանաց, զօրավարաց եւ զօրաց նոցին զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Վասն հոգւոցն հանգուցելոց, որք ճշմարիտ եւ ուղիղ հաւատով ի Քրիստոս ննջեցին, զՏէր աղաչեսցուք:
Յիշեա՛, Տէ՛ր, եւ ողորմեա՛:
Եւ եւս միաբան վասն ճշմարիտ եւ սուրբ հաւատոյս մերոյ զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Զանձինս մեր եւ զմիմեանս Տեառն Աստուծոյ ամենակալին յանձն արասցուք:
Քեզ՝ Տեառնդ, յանձն եղիցուք:
Ողորմեա՛ց մեզ, Տէր Աստուա՛ծ մեր, ըստ մեծի ողորմութեան Քում. ասասցուք ամենեքեան միաբանութեամբ:
Տէ՛ր, ողորմեա՛, Տէ՛ր, ողորմեա՛, Տէ՛ր, ողորմեա՛:

ՄԱՂԹԱՆՔ
Զի ողորմած եւ մարդասէր ես՝ Աստուած գոլով, եւ Քեզ վայել է փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՍԱՂՄՈՍ ՃԱՇՈՒ

ՍԱՂՄՈՍ ՀԶ
Ձայնիւ իմով ես առ Տէր կարդացի, ձայնիւ իմով առ Աստուած, եւ նայեցաւ առ իս:
Յաւուր նեղութեան իմոյ զԱստուած խնդրեցի ձեռօք իմովք՝ ի գիշերի առաջի Նորա, եւ ոչ խաբեցայ:
Ոչ կամէր մխիթարել անձն իմ, յիշեցի զԱստուած եւ ուրախ եղէ. հոգայի, եւ նուաղէր յիս հոգի իմ:
Ժամանեցին պահուց աչք իմ, խռովեցայ եւ ոչ խօսեցայ. խորհեցայ զաւուրսն զառաջինս եւ զամս յաւիտենից յիշեցի:
Խօսեցայ ի գիշերի ընդ սրտի իմում, հոգայի, եւ տառապէր յիս հոգի իմ:
Միթէ յաւիտենից մերժեսցէ՞ զիս Տէր եւ ո՞չ եւս յաւելուցու ի հաճել եւ եւս:
Կամ իսպառ արգելցէ՞ զողորմութիւն Իւր յինէն կամ կատարեա՞ց զբան Իւր ազգէ մինչեւ յազգ:
Կամ մոռասցի՞ գթալ Աստուած իմ եւ եւս կամ արգելցէ՞ զգթութիւն Իւր բարկութեամբ Իւրով:
Ասացի, թէ՝ «Այժմ սկսայ. այս է նորոգումն աջոյ Բարձրելոյն»:
Յիշեցի զգործս Տեառն, ի սկզբանէ յիշեցի զսքանչելիս Նորա:
Խորհեցայ յամենայն գործս Քո եւ ի ձեռագործս Քո խորհեցայ:
Աստուա՛ծ, ի սրբութեան են ճանապարհք Քո. ո՞վ է Աստուած մեծ որպէս զԱստուած մեր. Դու ես Աստուած, որ առնես սքանչելիս:
Ցուցեր ժողովրդեան Քում զզօրութիւն Քո, փրկեցեր բազկաւ Քով զժողովուրդս Քո՝ զորդիսն Յակոբայ եւ Յովսեփու:
Տեսին զՔեզ ջուրք, Աստուա՛ծ, տեսին զՔեզ ջուրք եւ երկեան, եւ խորք խռովեցան ի ձայնէ ջուրց բազմաց:
Ձայն ետուն ամպք, քանզի եւ նետք Քո գնան ի ձայնէ որոտալոյ Քո անուի:
Երեւեցան փայլատակունք Քո տիեզերաց, խռովեցաւ եւ դողաց երկիր:
Ի ծովու են ճանապարհք Քո, եւ շաւիղք Քո ի ջուրս բազումս, եւ հետք Քո ոչ եւս երեւին:
Առաջնորդեցեր որպէս խաշին ժողովրդեան Քո ի ձեռն Մովսիսի եւ Ահարոնի:

ՍԱՂՄՈՍ ՀԷ
Նայեցարո՛ւք, ժողովո՛ւրդք, յօրէնս իմ, խոնարհեցուցէ՛ք զունկն ձեր ի բանս բերանոյ իմոյ:
Բացից առակաւ զբերան իմ եւ խօսեցայց զառակս ի սկզբանէ,
Որպէս լուաք եւ ծանեաք զայս, եւ հարքն մեր պատմեցին մեզ:
Ոչ ինչ ծածկեցաւ յորդւոց նոցա յազգ յայլ՝ պատմել զօրհնութիւնս Տեառն, զզօրութիւն եւ զսքանչելիս Իւր, զոր արար:
Հաստատեաց զվկայութիւն Իւր առ Յակոբ եւ օրէնս եդ ի վերայ Իսրայելի,
Որ ինչ միանգամ պատուիրեաց հարցն մերոց՝ ցուցանել զայս որդւոց իւրեանց, զի ծանիցեն յազգ յայլ:
Որդիք, որ ծնանին, յարիցեն եւ պատմեսցեն զայս որդւոց իւրեանց, զի դիցեն առ Աստուած զյոյս իւրեանց եւ մի՛ մոռասցին զգործս Աստուծոյ:
Զպատուիրանս Նորա խնդրելով խնդրեսցեն եւ մի՛ եղիցին որպէս եւ հարքն իւրեանց՝
Ազգ չար եւ դառնացող, ազգ, որ ոչ ուղղեաց զսիրտ իւր եւ ոչ հաստատեաց առ Աստուած զհոգի իւր:
Որդիք Եփրեմի լիաձիգք եւ պնդաձիգք՝ յաւուր պատերազմի կապարճս դարձուցին:
Ոչ կացին նոքա յուխտի Տեառն եւ ըստ իրաւանց Նորա ոչ կամեցան գնալ:
Մոռացան զերախտիս Նորա եւ զսքանչելիսն, զոր եցոյց նոցա
Առաջի հարց նոցա, զոր արար զսքանչելիս Իւր յերկրին Եգիպտացւոց եւ ի դաշտին Տայանու:
Հերձ զծովն եւ անցոյց զնոսա եւ կացոյց զջուրսն որպէս ի տիկս:
Առաջնորդեաց նոցա ամպով ի տուէ եւ զամենայն գիշեր ի լոյս հրոյ:
Հերձ զվէմն յանապատին եւ ետ ըմպել նոցա որպէս ի խորոյ մեծէ:
Հան զջուրն ի վիմէ եւ հոսեաց որպէս զգետս զջուրսն:
Սակայն յաւելին ի մեղանչել եւ եւս բարկացուցին զԲարձրեալն յանջրդի:
Փորձեցին զԱստուած ի սիրտս իւրեանց՝ ի խնդրել զկերակուր անձանց իւրեանց:
Տրտնջեցին զԱստուծոյ եւ ասացին. «Միթէ կարո՞ղ իցէ Աստուած պատրաստել սեղան յանապատի.
Քանզի հարկանէր զվէմն, եւ հոսէին ջուրք, եւ վտակք խաղային ի նմանէ:
Աղէ, հաց եւս կարասցէ՞ տալ Նա մեզ կամ պատրաստեսցէ՞ սեղան ժողովրդեան Իւրոյ»:
Վասն այսորիկ լուաւ զայս Տէր եւ յապաղեաց. հուր բորբոքեցաւ ի Յակոբ, եւ բարկութիւն ել ի վերայ Իսրայելի,
Զի ոչ հաւատացին յԱստուած եւ ոչ յուսացան ի փրկութիւն Նորա:
Հրաման ետ ամպոց ի վերուստ եւ զդրունս երկնից եբաց եւ տեղեաց ի նոսա մանանայ ի կերակուր:
Զհաց երկնից ետ նոցա, զհաց հրեշտակաց կերան մարդիկ, եւ իջոյց ի նոսա կերակուր ի լիութիւն:
Հան զհողմ հարաւոյ եւ ած զօրութեամբ Իւրով զհիւսիսի:
Տեղեաց ի նոսա միս որպէս զհող, որպէս զաւազ ծովու զթռչունս թեւաւորս.
Արկ ի մէջ բանակի նոցա եւ շուրջ զվրանօք նոցա:
Կերան եւ յագեցան յոյժ, եւ զցանկութիւն նոցա ետ նոցա, եւ ոչ ինչ կարօտ եղեն ի ցանկութենէ իւրեանց:
Մինչ դեռ կերակուրք ի բերանս իւրեանց էին, բարկութիւն յԱստուծոյ ել ի վերայ նոցա:
Սպան զբազումս ի նոցանէ եւ զընտիր ընտիրս յԻսրայելէ սատակեաց:
Յայսմ ամենայնի մեղան եւ եւս եւ ոչ հաւատացին սքանչելեաց Նորա:
Պակասեցան յունայնութեան աւուրք նոցա, եւ ամք նոցա փութապէս անցին:
Յորժամ սպանանէր զնոսա, խնդրէին զՆա, դառնային եւ առաւօտ առնէին առ Աստուած:
Յիշեցին, զի Աստուած օգնական էր նոցա, Աստուած բարձրեալ փրկիչ էր նոցա:
Սիրեցին զՆա բերանօք իւրեանց եւ լեզուօք իւրեանց ստեցին Նմա. սիրտք նոցա ոչ էին ուղիղ ընդ Նմա, եւ ոչ հաւատացին ուխտի Նորա:
Այլ Նա Ինքն գթած էր. քաւէր զմեղս նոցա եւ ոչ ապականէր:
Յաճախէր դարձուցանել զբարկութիւն եւ ոչ բորբոքէր զամենայն սրտմտութիւն Իւր:
Յիշեաց, թէ մարմին են նոքա. հոգի, որ ելանէ եւ ոչ եւս դառնայ:
Քանի՜ցս անգամ դառնացուցին զՆա յանապատի, բարկացուցին զԲարձրեալն յանջրդի:
Դարձան եւ փորձեցին զԱստուած եւ զՍուրբն Իսրայելի զայրացուցին:
Ոչ յիշեցին զձեռն Նորա յաւուր, յորում փրկեաց զնոսա ի ձեռաց նեղչաց նոցա,
Որպէս արար զնշանս եւ զարուեստս Իւր յերկրին Եգիպտացւոց եւ ի դաշտին Տայանու:
Դարձոյց յարիւն զգետս նոցա եւ զանձրեւս նոցա, զի մի՛ արբցեն:
Առաքեաց ի նոսա շանաճանճ, եւ եկեր զնոսա, եւ գորտիւ ապականեաց զնոսա:
Ետ ժանգոյ զպտուղ նոցա եւ զվաստակս նոցա մարախոյ:
Եհար կարկտիւ զայգիս նոցա եւ զթզենիս նոցա եղեմամբ:
Մատնեաց ի կարկուտ զանասունս նոցա եւ զստացուածս նոցա հրով դատեցաւ:
Առաքեաց ի նոսա զսրտմտութիւն բարկութեան Իւրոյ, զսրտմտութիւն, զբարկութիւն եւ զնեղութիւն:
Առաքեաց ի նոսա տանջանս ի ձեռն հրեշտակի չարի, դիմեցոյց ի նոսա զսրտմտութիւն բարկութեան Իւրոյ:
Ոչ անխայեաց ի մահուանէ զանձինս նոցա եւ զանասունս նոցա ի մահ մատնեաց:
Եհար զամենայն անդրանիկս Եգիպտացւոց, զսկիզբն ամենայն վաստակոց նոցա ի յարկս Քամայ:
Հորդան ետ որպէս խաշին ժողովրդեան Իւրոյ եւ եհան զնոսա որպէս հօտ յանապատ:
Առաջնորդեաց նոցա յուսով, եւ ոչ երկեան, եւ զթշնամիս նոցա ծով ծածկեաց:
Եհան զնոսա ի լեառն սրբութեան Իւրոյ, ի լեառն այն, զոր ստացեալ էր աջոյ Նորա:
Մերժեաց յերեսաց նոցա զհեթանոսս եւ վիճակեցոյց ի նոսա զվիճակ ժառանգութեան Իւրոյ եւ բնակեցոյց ի յարկս նոցա զազգն Իսրայելի:
Փորձեցին դառնացուցին զԱստուած Բարձրեալն եւ զվկայութիւն Նորա ոչ պահեցին:
Դարձան խոտորեցան որպէս եւ հարքն իւրեանց, դարձան եւ եղեն որպէս զաղեղն թիւր:
Դարձան բարկացուցին զՆա ի բագինս իւրեանց եւ դրօշելովք իւրեանց նախանձ արկին Նմա:
Լուաւ Աստուած եւ արհամարհեաց զնոսա եւ անարգեաց յոյժ զԻսրայէլ:
Մերժեաց յԻւրմէ զխորանն ի Սելով, զխորանն, զոր բնակեցոյց ի մէջ մարդկան:
Մատնեաց ի գերութիւն զզօրութիւնս նոցա եւ զգեղ նոցա ի ձեռս թշնամեաց նոցա:
Արգել ի սուր զժողովուրդ Իւր եւ զժառանգութիւն Իւր անտես արար:
Զերիտասարդս նոցա եկեր հուր, եւ վասն կուսանաց նոցա ոչ ոք սգացաւ:
Քահանայք նոցա անկան ի սուր, եւ զայրիս նոցա ոչ ոք էր, որ լայր:
Զարթեաւ որպէս ի քնոյ Տէր, որպէս հզօր, զի թափէ զգինի:
Եհար յետս զթշնամիս Իւր, նախատինս յաւիտենից արար զնոսա:
Մերժեաց Նա զխորանն Յովսեփու եւ զազգն Եփրեմի Նա ոչ ընտրեաց.
Այլ ընտրեաց Նա զազգն Յուդայ, զլեառն Սիոն, զոր եւ սիրեաց:
Շինեաց որպէս միեղջերոյ զսրբութիւն նորա, յերկրի հաստատեաց զնա յաւիտեան:
Ընտրեաց զԴաւիթ ծառայ Իւր եւ ընկալաւ զնա ի հօտէ խաշանց, ի վերջին ծնելոցն ընկալաւ զնա՝
Հովուել զՅակոբ ծառայ Իւր եւ զԻսրայել ժառանգութիւն Իւր:
Արածէր զնոսա իմաստութեամբ սրտի իւրոյ, յանմեղութիւն ձեռաց իւրոց առաջնորդէր նոցա:

ՍԱՂՄՈՍ ՀԸ
Աստուա՛ծ, մտին հեթանոսք ի ժառանգութիւն Քո, պղծեցին զտաճար սուրբ Քո:
Արարին զԵրուսաղէմ որպէս զհիւղս մրգապահաց, արկին զդիակունս ծառայից Քոց գէշ թռչնոց երկնից եւ զմարմինս սրբոց Քոց գազանաց երկրի:
Հեղին զարիւնս նոցա որպէս ջուր շուրջ զԵրուսաղեմաւ, եւ ոչ ոք էր, որ թաղէր զնոսա:
Եղաք մեք նախատինք դրացեաց մերոց, ծաղր եւ այպն կատականաց այնոցիկ, որ շուրջ էին զմեօք:
Մինչեւ յե՞րբ, Տէ՛ր, բարկանաս Դու ի սպառ, բորբոքեսցի որպէս հուր նախանձ Քո:
Հե՛ղ զբարկութիւն Քո ի վերայ ազգաց, որ զՔեզ ոչ ճանաչիցեն, ի վերայ թագաւորաց, որ զանուն Քո ոչ կարդացին, զի կերան զՅակոբ եւ զտեղի նորա աւերեցին:
Մի՛ յիշեր զմեղս մեր զառաջինս. վաղվաղ եկեսցէ առ մեզ ողորմութիւն Քո, Տէ՛ր, զի աղքատացաք յոյժ:
Օգնեա՛ մեզ, Աստուա՛ծ փրկիչ մեր, վասն փառաց անուան Քո:
Տէ՛ր, փրկեա՛ զմեզ եւ քաւեա՛ զմեղս մեր վասն անուան Քո:
Մի՛ երբեք ասասցեն ի հեթանոսս, թէ՝ «Ո՞ւր է Աստուած նոցա».
Այլ յայտնի ինչ լիցի ի վերայ հեթանոսաց առաջի աչաց մերոց՝ առ ի խնդրել զվրէժ արեան ծառայից Քոց, որ հեղաւ:
Մտցէ առաջի Քո հեծութիւն կապելոց. ըստ մեծութեան բազկի Քո շահեա՛ Դու զորդիս սպանելոց:
Հատո՛ դրացեաց մերոց եօթնպատիկ ի ծոց նոցա նախատինս, զոր նախատեցին զՔեզ, Տէ՛ր:
Մեք ժողովուրդ եւ խաշն արօտի Քո՝ խոստովան եղիցուք առ Քեզ յաւիտեան, ազգէ յազգ պատմեսցուք զօրհնութիւնս Քո:

ՄԵՍԵԴԻ ՃԱՇՈՒ

Կցորդ. Բա՛րձր արարէք զՏէր Աստուած մեր, երկիր պագէ՛ք պատուանդանի ոտից Նորա, զի սուրբ է:
Տէր թագաւորեաց, բարկացան ժողովուրդք. որ նստիս ի քերովբէս, սասանեցաւ երկիր:


ՍԱՂՄՈՍ ԺԴ
Ալէլուիա, ալէլուիա:
Տէ՛ր, ո՞վ կացցէ ի խորանի Քում կամ ո՞վ բնակեսցէ ի լեառն սուրբ Քո:
Որ գնայ անբիծ, գործէ զարդարութիւն, խօսի զճշմարտութիւն ի սրտի իւրում:
Որ ոչ նենգաւորեաց լեզուաւ իւրով եւ չար ընկերի իւրում ոչ արար:
Նախատինս ի մերձաւորաց նա ոչ առնու, արհամարհեալ է առաջի նորա չարագործն:
Զերկիւղածս Տեառն փառաւոր առնէ, որ երդնու ընդ ընկերի իւրում եւ ոչ ստէ:
Զարծաթ իւր ի վարձու ոչ տայ եւ կաշառս ի վերայ իրաւանց ոչ առնու. որ զայս արասցէ, նա մի՛ սասանեսցի յաւիտեան:

Փա՜ռք Քեզ, Տէր Աստուա՛ծ մեր:

ՀԱՆԳԱՆԱԿ ՆԻԿԻԱԿԱՆ

Հաւատամք ի Մի Աստուած՝ ի Հայրն ամենակալ, յԱրարիչն երկնի եւ երկրի, երեւելեաց եւ աներեւութից: Եւ ի Մի Տէր Յիսուս Քրիստոս՝ յՈրդին Աստուծոյ՝ ծնեալն յԱստուծոյ Հօրէ միածին, այսինքն՝ յէութենէ Հօր: Աստուած յԱստուծոյ, Լոյս ի Լուսոյ, Աստուած ճշմարիտ յԱստուծոյ ճշմարտէ՝ ծնունդ եւ ոչ արարած: Նոյն Ինքն ի բնութենէ Հօր, Որով ամենայն ինչ եղեւ յերկինս եւ ի վերայ երկրի՝ երեւելիք եւ աներեւոյթք: Որ յաղագս մեր մարդկան եւ վասն մերոյ փրկութեան իջեալ յերկնից՝ մարմնացաւ, մարդացաւ, ծնաւ կատարելապէս ի Մարիամայ սրբոյ Կուսէն Հոգւովն Սրբով: Որով էառ զմարմին, զհոգի եւ զմիտ եւ զամենայն, որ ինչ է ի մարդ՝ ճշմարտապէս եւ ոչ կարծեօք: Չարչարեալ, խաչեալ, թաղեալ, յերրորդ աւուր յարուցեալ, ելեալ ի յերկինս նովին մարմնովն՝ նստաւ ընդ աջմէ Հօր: Գալոց է նովին մարմնովն եւ փառօք Հօր ի դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս, Որոյ թագաւորութեանն ոչ գոյ վախճան: Հաւատամք եւ ի Սուրբ Հոգին՝ յանեղն եւ ի կատարեալն, որ խօսեցաւ յՕրէնս եւ ի Մարգարէս եւ յԱւետարանս. որ էջն ի Յորդանան, քարոզեաց յառաքեալսն եւ բնակեցաւ ի սուրբսն: Հաւատամք եւ ի մի միայն ընդհանրական եւ յառաքելական սուրբ Եկեղեցի. ի մի մկրտութիւն, յապաշխարութիւն, ի քաւութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց, ի յարութիւնն մեռելոց, ի դատաստանն յաւիտենից հոգւոց եւ մարմնոց, յարքայութիւնն երկնից եւ ի կեանսն յաւիտենականս:

Մինչեւ ցաստ են հաւատոյ բանք:

Իսկ որք ասեն՝ էր երբեմն, յորժամ ոչ էր Որդի, կամ՝ էր երբեմն, յորժամ ոչ էր Սուրբ Հոգի, կամ թէ՝ յոչէից եղեն, կամ՝ յայլմէ էութենէ ասեն լինիլ զՈրդին Աստուծոյ եւ կամ զՍուրբ Հոգին, եւ թէ՝ փոփոխելիք են կամ այլայլելիք, զայնպիսիսն նզովէ կաթողիկէ եւ առաքելական Եկեղեցի:

Ի սրբոյ Լուսաւորչէն մերմէ ասացեալ.
Իսկ մեք փառաւորեսցուք, որ յառաջ քան զյաւիտեանս, երկիր պագանելով Սրբոյ Երրորդութեանն եւ Միոյ Աստուածութեանն՝ Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՔԱՐՈԶ
Եւ եւս խաղաղութեան զՏէր աղաչեսցուք:
Եւ եւս հաւատով աղաչեսցուք եւ խնդրեսցուք ի Տեառնէ Աստուծոյ եւ ի Փրկչէն մերմէ Յիսուսէ Քրիստոսէ ի ժամուս պաշտաման եւ աղօթից, զի արժանի ընդունելութեան արասցէ, լուիցէ Տէր ձայնի աղաչանաց մերոց, ընկալցի զխնդրուածս սրտից մերոց, թողցէ զյանցանս մեր, ողորմեսցի ի վերայ մեր: Աղօթք մեր եւ խնդրուածք յամենայն ժամ մտցեն առաջի մեծի տէրութեան Նորա, եւ Նա տացէ մեզ միաբան միով հաւատով եւ արդարութեամբ վաստակիլ ի գործս բարեաց, զի զողորմութեան զշնորհն Իւր արասցէ ի վերայ մեր Տէրն ամենակալ, կեցուսցէ եւ ողորմեսցի:
Զժամս եւ զառաջիկայ օրս խաղաղութեամբ անցուցանել՝ հաւատով ի Տեառնէ խնդրեսցուք:
Շնորհեա՛, Տէ՛ր:
Զհրեշտակ խաղաղութեան՝ պահապան անձանց մերոց ի Տեառնէ խնդրեսցուք:
Շնորհեա՛, Տէ՛ր:
Զքաւութիւն եւ զթողութիւն յանցանաց մերոց ի Տեառնէ խնդրեսցուք:
Շնորհեա՛, Տէ՛ր:
Զսրբոյ խաչին մեծ եւ կարող զօրութիւն յօգնութիւն անձանց մերոց ի Տեառնէ խնդրեսցուք:
Շնորհեա՛, Տէ՛ր:
Եւ եւս միաբան վասն ճշմարիտ եւ սուրբ հաւատոյս մերոյ զՏէր աղաչեսցուք:
Տէ՛ր, ողորմեա՛:
Զանձինս մեր եւ զմիմեանս Տեառն Աստուծոյ ամենակալին յանձն արասցուք:
Քեզ՝ Տեառնդ, յանձն եղիցուք:
Ողորմեա՛ց մեզ, Տէր Աստուա՛ծ մեր, ըստ մեծի ողորմութեան Քում. ասասցուք ամենեքեան միաբանութեամբ:
Տէ՛ր, ողորմեա՛, Տէ՛ր, ողորմեա՛, Տէ՛ր, ողորմեա՛:

ԱՂՕԹՔ
Տէ՛ր մեր եւ Փրկիչ Յիսո՛ւս Քրիստոս, որ մեծդ ես ողորմութեամբ եւ առատ՝ պարգեւօք բարերարութեան Քո, որ Դու Քոյին կամաւդ ի ժամուս յայսմիկ համբերեցեր չարչարանաց խաչի եւ մահու յաղագս մեղաց մերոց եւ պարգեւեցեր առատապէս զպարգեւս Հոգւոյդ Սրբոյ երանելի առաքելոցն, հաղո՛րդս արա եւ զմեզ, Տէ՛ր, աղաչեմք զՔեզ, աստուածային պարգեւացդ, թողութեան մեղաց եւ ընդունելութեան Հոգւոյդ Սրբոյ. որպէս զի արժանաւորք եղիցուք գոհութեամբ փառաւորել զՔեզ ընդ Հօր եւ ընդ Սրբոյ Հոգւոյդ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

Խաղաղութի՜ւն ամենեցուն:
Աստուծոյ երկրպագեսցուք:

Խաղաղութեամբ Քով, Քրիստոս Փրկի՛չ մեր, որ ի վեր է քան զամենայն միտս եւ զբանս, ամրացո՛ զմեզ եւ աներկի՛ւղ պահեա յամենայն չարէ: Հաւասարեա՛ զմեզ ընդ ճշմարիտ երկրպագուս Քո, որք Հոգւով եւ ճշմարտութեամբ Քեզ երկիր պագանեն: Վասն զի Ամենասուրբ Երրորդութեանդ վայել է փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս:
Տէր Աստուած օրհնեսցէ զամենեսեանդ. ամէն:

Հա՛յր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն Քո: Եկեսցէ արքայութիւն Քո: Եղիցին կամք Քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տո՛ւր մեզ այսօր: Եւ թո՛ղ մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի՛ տանիր զմեզ ի փորձութիւն: Այլ փրկեա՛ զմեզ ի չարէ: Զի Քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն:

Դպ. Միայն Սուրբ, միայն Տէր, Յիսուս Քրիստոս՝ ի փառս Աստուծոյ Հօր. ամէն:
Քհ. Օրհնեալ Հայր Սուրբ՝ Աստուած ճշմարիտ:
Դպ. Ամէն:
Քհ. Օրհնեալ Որդիդ Սուրբ՝ Աստուած ճշմարիտ:
Դպ. Ամէն:
Քհ. Օրհնեալ Հոգիդ Սուրբ՝ Աստուած ճշմարիտ:
Դպ. Ամէն:
Քհ. Օրհնութի՜ւն եւ փա՜ռք Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
Դպ. Հայր Սուրբ, Որդիդ Սուրբ, Հոգիդ Սուրբ:
Քհ. Օրհնութի՜ւն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
Դպ. Եղիցի անուն Տեառն օրհնեալ յայսմ հետէ մինչեւ յաւիտեան: (Երիցս կրկնեա՛)
Քհ. Կատարումն Օրինաց եւ Մարգարէից Դու ես, Քրիստո՛ս Աստուած Փրկիչ մեր, որ լցեր զամենայն հայրակամ տնօրէնութիւնս Քո. լի՛ց եւ զմեզ Հոգւովդ Քով Սրբով:
Սրկ. Օրհնեցից զՏէր յամենայն ժամ, յամենայն ժամ օրհնութիւն Նորա՝ ի բերան իմ:
Քհ. Օրհնեա՛լ եղերուք ի շնորհաց Սուրբ Հոգւոյն, երթա՛յք խաղաղութեամբ, եւ Տէր եղիցի ընդ ձեզ՝ ընդ ամենեսեանդ. ամէն: