русский  english    
ԳՐԱԴԱՐԱՆ
ԳՐԱԴԱՐԱՆ / ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՀԱՅՐԵՐ / ԸՆՏՐԱՆԻ
Ս. ԴԻՈՆԵՍԻՈՍ ԱՐԵՈՊԱԳԱՑԻ (I դ.) / [ Խորհրդական աստվածաբանության մասին ]
Ս. ԻԳՆԱՏԻՈՍ ԱՍՏՎԱԾԱԶԳՅԱՑ (I-II դդ.) / [ Նամակ եփեսացիներին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ (240-326) / [ Հատվածներ «Վարդապետությունից» ][ Հատվածներ «Հաճախապատում» ճառերից ]
Ս. ՀԱԿՈԲ ՄԾԲՆԵՑԻ (+338) / [ Հատվածներ «Զգոն» գրքից ]
Ս. ԱՆՏՈՆ ԱՆԱՊԱՏԱԿԱՆ (250-356) / [ Հատվածներ խրատներից ]
Ս. ԵՓՐԵՄ ԱՍՈՐԻ (306-373) / [ Հորդորակ ապաշխարության ][ Զորավոր աղոթք ]
Ս. ԱԹԱՆԱՍ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (295-373) / [ Նահատակության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և չարչարանքների մասին ]
Ս. ԲԱՐՍԵՂ ԿԵՍԱՐԱՑԻ (329-379) / [ Պատասխաններ ճգնավորների հարցերին ]
Ս. ՄԱԿԱՐ ՄԵԾ (301-391) / [ Խորհուրդների ընտրության մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ(347-407) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԿՅՈՒՐԵՂ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (375-444) / [ Հատված եբրայեցիներին ուղղված նամակից ]
Ս. ԵԶՆԻԿ ԿՈՂԲԱՑԻ (մոտ 380-450) / [ Աղանդների հերքումը ]
Ս. ՄՈՎՍԵՍ ԽՈՐԵՆԱՑԻ (մոտ 410 - V դ. վերջ) / [ Թե ինչպես Աստվածամոր պատկերը բերվեց Հայաստան ][ Վարդավառի խորհրդի մասին ][ Ս. Հռիփսիմյանների պատմությունը ]
Ս. ԵՂԻՇԵ ՎԱՐԴԱՊԵՏ (մոտ 410 - մոտ 470) / [ Մարդկային հոգու մասին ][ Տիրոջ չարչարանքների մասին ]
ՀՈՎՀԱՆ ՄԱՆԴԱԿՈՒՆԻ (410-490) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԴԱՎԻԹ ԱՆՀԱՂԹ (V-VI դդ.) / [ Փիլիսոփայության սահմանումները ][ Ներբող սուրբ աստվածընկալ խաչին ]
ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ (մոտ +686) / [ Մեր Տիրոջ Աստվածահայտնության տոնի մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԻՄԱՍՏԱՍԵՐ ՕՁՆԵՑԻ (+728) / [ Ատենաբանություն ][ Եկեղեցու կարգերի մասին ]
ՍՏԵՓԱՆՈՍ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (մոտ 660-735) / [ Չորս ավետարանիչների մեկնությունը ][ Եկեղեցու խորհրդի մասին ]
ԽՈՍՐՈՎ ԱՆՁԵՎԱՑԻ (մոտ +964) / [ Օգտակար և հոգեշահ խրատական պատգամներ ]
ԱՆԱՆԻԱ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (X դ.) / [ Խորհուրդների մասին ][ Համբերության և խաղաղության մասին ][ Հոգեշահ խրատ զղջման և արտասուքների մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (951-1003) / [ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ][ Գովեստ սուրբ Աստվածածնին ][ Մատյան ողբերգության ]
ԳՐԻԳՈՐ ՎԿԱՅԱՍԵՐ (+1105) / [ Խոսք ճշմարիտ հավատի և մաքուր, առաքինի վարքի մասին ][ Խրատաշար ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՍԱՐԿԱՎԱԳ (1045-1129) / [ Սրբերի բարեխոսության մասին ][ Խրատաշար ]
ՍԱՐԳԻՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (XII դ.) / [ Ընդհանրական թղթերի մեկնությունը ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (1102-1173) / [ Թուղթ ընդհանրական ][ Աղոթք Քրիստոսին հավատացող յուրաքանչյուր անձի ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ԼԱՄԲՐՈՆԱՑԻ (1153-1198) / [ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Անառակ որդու առակի մեկնությունը ][ Պատարագի խորհրդի մեկնությունը ][ Ս. Հովհաննես ավետարանչի Ննջման պատմության մեկնությունը ]
ՄԽԻԹԱՐ ԳՈՇ (1120-ական - 1213) / [ Նամակ վրացիներին ուղղափառ հավատի մասին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՅԳԵԿՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Հոգեշահ խրատներ ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱՌՆԵՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Շահավետ և օգտակար խոսքեր բոլոր մարդկանց համար ][ Խրատ կրոնավորներին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՐԵՎԵԼՑԻ (մոտ 1200-1271) / [ Արարչագործության 7 օրերի մասին ][ Հատված Դանիելի մարգարեության մեկնությունից ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ (1230-1293) / [ Եղբայրների միաբանության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության օրվա մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՐՈՏՆԵՑԻ (1315-1386) / [ Մարդկային հոգու մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՎԱՑԻ (1346-1409) / [ Մարդու լինելության մասին ][ Քարոզ Բուն բարեկենդանի մասին ][ Քարոզ սուրբ Զատիկի մասին ][ Քարոզ Սուրբ Հոգու գալստյան մասին ][ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Քարոզ մեղանչական խորհուրդների մասին ][ Քարոզ պահքի և ողորմության մասին ][ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ]
ԱՌԱՔԵԼ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (XIV-XV դդ.) / [ Մեռոնի օրհնության մասին ][ Ս. Դավիթ Անհաղթի «Փիլիսոփայության սահմանումների» մեկնությունը ][ Ադամգիրք ]





ՕԳՏԱԿԱՐ ԵՎ ՀՈԳԵՇԱՀ ԽՐԱՏԱԿԱՆ ՊԱՏԳԱՄՆԵՐ
(հատվածներ)


[Սուրբ Գրքի նշանակության մասին]
Աստվածասիրությունը Գրքից է ծնվում մարդու մեջ: Սերը աղոթքների և արտասուքների, պահքի ու ողորմության, խոնարհության և սիրո հանդեպ՝ Գրքից է ծագում մարդկանց մտքում: Արիության և համբերության, հույսի ու երկյուղի և բոլոր բարեգործությունների պատճառը մեզանում Սուրբ Գիրքն է լինում՝ մաքուր մտքով կարդալիս: Նաև օրենքների ու կանոնների և բոլոր բարեկարգությունների պատճառն ու հաստատությունը աշխարհում Գիրքն է: ....


[Մեղքի և ապաշխարության մասին]
Չար է մեղքի երևույթը և ավելի չար է գործողի համար, և այնքան առավել, որ նույնիսկ վերացնում է Աստծո երկյուղը մեղանչողի սրտից և չի թողնում նայել Արարչի շնորհին, այլ զբաղեցնում է միայն երկրավոր բաներով ու թմրեցնում խավարի խորքերում. մեկին՝ աշխարհիկ ցնորքների, մյուսին՝ արծաթասիրության, ուրիշին՝ փառամոլության, մեկ այլին՝ նախանձի և ատելության միջոցով: Եվ մեր կյանքի թշնամին մղում է մեզ չարիք գործել սիրով ու հոժարությամբ՝ իբրև թե իրավացիորեն. որպեսզի չիմանալով սնոտի սիրո հետևանքը՝ ոչ ոք չզղջա և ապաշխարությամբ չփրկվի, այլ զբաղվելով չարի պատրանքներով՝ խոր գիշերվա մեջ թմրածի պես, տգիտաբար խավարն իբրև լույս սիրի:
Այս պատճառով մենք, ճանաչելով նենգավորի խորամանկությունները, միշտ սիրով, ահուդողով փութանք առ Աստված, դաստիարակենք մեր միտքն ու զգայությունները՝ միշտ բորբոքվելով Նրա հանդեպ գոհությամբ ու երկյուղով: Զգալի գիշերվա նվազելու հետ փարատենք մեր մեջ տխրատեսիլ մեղքերի գիշերը և առավոտվա լույսի ծագելու հետ սիրով ներընդունենք խաղաղության առավոտ Քրիստոսին. միշտ աղաչենք մարդասեր Աստծուն, որ մեզ վերստին ետ դարձնի գերությունից հարավի առուների նման [տե՛ս Սաղմ. 125.4] և բորբոքի Իր սիրո հուրը մեր հոգում: ....
Քանզի եթե առայժմ հուրը, երկնքից ընկնելով, արագորեն չի այրում, արդյոք վախճանի օրը հատուցում չի՞ լինի, երբ ոչ միայն գործերի քննություն է լինելու, այլև՝ խոսքերի ու խորհուրդների: Եվ գռեհիկ դատակաբանության ու ծաղրածուության համար ստուգապես պատիժ և պատուհաս [է պատրաստված]:


[Սուրբ հաղորդության մասին]
Այս արեգակն իր զգալի ճառագայթներով մաքրում է աղտեղությունը, ցամաքեցնում ժահահոտությունը և լուսավորում մթնած օդը: Եվ մի՞թե դու չես հավատում, որ Տիրոջ մարմինն ու արյունը (որ ճառագայթն են իմանալի արդար Արեգակի) կարո՛ղ են քեզ մաքրել: Ջուրը լվանալով սրբում է կեղտը, հուրը բաժանում է ժանգը երկաթից ու վերստին նորոգում, իսկ դու վստահ չե՞ս, որ Աստծո Որդու մարմինն ու արյունը կարող են քեզ նորոգել մեղքի հնությունից: Ասում ես՝ մեղավոր եմ. իսկ ե՞րբ պիտի արդարացվես: Առանց խոստովանության չի քավվում մեղքը, և առանց ապաշխարության ոչ ոք չի արժանանում հաղորդության: Այս իսկ պատճառով եմ ասում հաղորդվել, որպեսզի զղջաս, խոստովանես և ատես մեղքերը, որպեսզի ապաշխարես ու քավես հանցանքները, որպեսզի մարմինդ Քրիստոսից առավել չսիրես և հուսահատությամբ չկորչես: «Ասա՛ քո մեղքերը, որպեսզի արդարացվես» [տե՛ս Ես. 43.26]. և ոչ թե կփրկվես՝ քո հեշտության մեջ հապաղելով: Ծուլությամբ ու հեղգությամբ չեն քավվում մեղքերը, և հուսահատությամբ չի լինում թողություն: Եվ ով հաղորդվում է անարժանաբար, [այն] դատապարտություն է նրա անձի համար և ոչ թե՝ փրկություն: Եվ երբ որևէ մեկն իրեն հաղորդության արժանի է կարծում, այնժամ առավել անարժան է: Սակայն որքան կարողություն կա, պետք է ջանանք հոգին մաքրել մեղքերից և զղջմամբ ու հույսով հաղորդվել, որպեսզի դյուրորսալի չլինենք սատանայի համար:
Որքան հետաձգում են հաղորդվելը, այնքան դևերն ուրախանում են, քանզի նրանց համար հեշտությամբ որսալի է փրկական խորհրդից հեռացածը: Իսկ երբ մարդը հաղորդվում է, նրանք զարհուրում են ու խույս տալիս և առավել հեռու փախչում՝ նրա մեջ տեղ չգտնելով իրենց համար: Քանզի նա, ով Քրիստոսի տաճար է լինում, նրա մեջ դևերի մեհյան չի կառուցվում: ....


[Աղոթքի մասին]
Հարաժամ աղոթելը Տիրոջ հրամանն է, քանզի թեև այլ առաքինությունների համար չափ և սահման ունենք (այսինքն՝ պահքի անխափանությունն ու մարմնի ճնշումն ըստ կարողության են, իսկ ողորմությունը՝ ըստ ունեցվածքի և ըստ ժամանակի [պատշաճության]), սակայն աղոթքի պտուղն Աստված պահանջում է ամեն ժամ և ամեն տարիքում ու դիպվածում:
Աղոթքը մանուկների համար բարի սննդակից է և պահապան դրսում ու ներսում, երիտասարդների գործակից է, ծերերի հաստատության հույս, քահանաների պարծանքի պսակ է, ժողովուրդների ամրության պարիսպ, զինվորների փրկության վահան, թագավորների ցնծություն, իշխանների արդարություն, դատավորների զգաստություն: Ճգնավորների մարտակից է և կույսերի կառավարություն, սգավորների սփոփանք է ու բերկրյալների հրճվանք, նեղվածների անդորր և խաղաղվածների զգուշություն: Այրերի գործակից է և կանանց տնակից, ճամփորդների ուղեկից և նավորդների առաջնորդություն, առողջների խնդություն և հիվանդների մխիթարություն, մեղավորների քավություն է և արդարների խնդություն, ննջեցյալների կյանքի պաշար և բարիքների հույս:
Աղոթքն ամրության պարիսպ է ու հաստատության սյուն, հավատի հիմք է, հույսի խարիսխ և առ Աստված ելնելու սանդուղք:
Աղոթքը պարծանքների պսակ է, փրկության պատճառ, բարիքների առիթ, համբերության մարզիչ, աստվածպաշտության ծանոթություն է և Սուրբ Հոգուն հրավիրող, ինչպես վկայում է աղոթքով այս ամենը գտած և պայծառացած Կոռնելիոսը [տե՛ս Գործ. 10]:
Աղոթքը սանդարամետական դևերի հալածիչ է, Բելիարին ջախջախող, բանսարկուին կործանող, նրա բոլոր արկածները խափանող և կորստյան ամոթ:
Եվ քանի որ սատանան գիտե, որ մարդն աղոթելիս շնորհ է ստանում Աստծուց, ջանում է աղոթքի ժամին մոլորեցնել մարդկանց խորհուրդները, որպեսզի զրկի շնորհներից, որոնք մարդը ստանում է մաքուր մտքով աղոթելիս:
Ուստի և մենք, այս իմանալով, նրան հակառակ՝ շարունակ ջանանք անզբաղ մնալ աղոթքում: Եվ այն ժամին մեր սրտերը մաքրենք չարի բոլոր արկածներից և միշտ աղոթենք առանց բարկության ու երկմտության: Մանավանդ՝ սրտանց աղոթենք թշնամիների համար, որպեսզի մեր աղաչանքն էլ ընդունելի լինի Աստծո մոտ: Եվ հատկապես՝ աղոթքի ժամին մեր հոգիներում ընդունենք Քրիստոսի սիրո հուրը՝ միշտ պաղատանքներով արթուն լինելով Նրա առջև, առօրյա հոգսերը թեթև համարելով՝ հանուն մշտնջենական բարիքների վայելման:


[Ահեղ դատասատանի մասին]
Ի՞նչ ասեմ չարակնողների, նախանձոտների և ատողների, [չարիք] հրահրողների և վրիժառուների մասին, որոնք անտանելի աղետների են արժանանում: Քանզի բոլոր գործերը հառնելու են համընդհանուր հարության ժամանակ՝ թե՛ բարի և թե՛ չար: Եվ գործողները ստանալու են ըստ արժանվույն. ոմանք՝ պատիժ և ոմանք՝ պսակ:
Այնժամ այնտեղ մեծ վիշտ ու սոսկալի վտանգ է լինելու. միմյանցից պիտի բաժանվեն հայրերն ու որդիները, հարազատ եղբայրները պիտի անջատվեն, խիստ հեռանան մտերիմները, և սննդակիցները զատվեն: Քանզի եղբայրը եղբորը չի փրկի, ոչ էլ հայրը՝ իր ծնած որդուն, և ոչ ոք չի կարող օգնել իր հարազատին, որովհետև անաչառ է Դատավորը, և դատաստանը՝ իրավացի:
Այնտեղ սաստիկ ողբեր կլինեն, անբավ աղաղակ կտիրի, և կլսվեն դատապարտված անձանց հույժ ողորմագին ձայներ: Քանզի մեկը կմատնվի գեհենի հրին, մեկն էլ կդատապարտվի տարտարոսի, մեկ ուրիշը հրեղեն որդերի կեր կլինի, մյուսը շարունակ կտանջվի հրեղեն սրով: Եվ յուրաքանչյուրին կհատուցվի ըստ արժանի չափի, քանզի ահավոր է այն ատյանը, ահեղ ու զարհուրելի է հրապարակը, և անաչառ՝ գործերի քննությունը:



Աղբյուր՝ Խոսրով Անձևացի, «Մեկնութիւն ժամակարգութեան».
Յօրթագիւղ, 1840, էջ 64, 65, 69, 72-74, 75
(փոխադրությունը գրաբարից՝ Տիգրան Խաչատրյանի)

 
sacredtradition.am